Het aller-, allereerste kruidje dat ik ooit verzamelde, was herderstasje. Dat deed ik voor een biologie-opdracht in de lagere school.
In die les leerden we dat de tassen die herders op hun tochten meenamen eenzelfde vorm hebben als de zaaddoosjes van dit plantje en dat herderstasje zo aan zijn naam kwam.
Ecologische waarde
Als permaculturiste ben ik continu in de weer met bodems. Opbouwen van zoveel mogelijk vruchtbaar bodemareaal is een van mijn voornaamste bezigheden. Een reële hedendaagse bedreiging voor die bodems is verzilting (o.a. ten gevolge van ontbossing). Herderstasje bezit de buitengewone eigenschap om een teveel aan zout in de bodem op te nemen en de bodem opnieuw zoeter te maken.
Culinaire waarde
Herderstasje bloeit van maart tot september met witte bloemetjes en alle delen van herderstasje zijn eetbaar:
- –Jonge blaadjes kunnen in de sla: ze smaken als waterkers. Oudere blaadjes kunnen als spinazie bereid worden. Herderstasje levert ons o.a. vitamines A, B, C, ijzer, fosfor, calcium, kalium, enz.
- -Ook bloemetjes en zaadjes kunnen in de sla. Zaadjes kunnen bv. ook in brood of koekjes verwerkt worden… of ze kunnen tot meel vermalen worden om soepen mee in te dikken. En er kan zelfs olie uit de zaden geperst worden.
- -De wortel kan op eenzelfde wijze als gemberwortel gebruikt worden.
Fytotherapeutische waarde
Inwendige werking
Bloedstelpend
Thee of tinctuur van herderstasje heeft een samentrekkende, bloedstelpende werking. Deze algemene werking toont herderstasje in 1e instantie en het sterkst op de baarmoeder: herderstasje verlicht overdreven menstruele bloedingen, nabloedingen na de geboorte en andere baarmoederbloedingen (bv. ten gevolge van een fibroom of hormoondisbalans). Diezelfde bloedstelpende werking heeft thee of tinctuur van herderstasje ook bij andere inwendige bloedingen.
Weeënopwekkend
Herderstasje wekt weeën op (dus niet nemen tijdens zwangerschap, slechts tijdens de bevalling) en versterkt achteraf gerekte en verslapte baarmoeder- en bekkenbodemspieren.
Bloeddrukregulerend
Herderstasje reguleert de bloeddruk: door invloed op het hart en bloedvatvernauwing en/of-verwijding kan een te lage bloeddruk verhoogd worden en een te hoge bloeddruk verlaagd.
Tinctuur of thee van herderstasje is op die wijze ook heilzaam bij spataders, aambeien en andere ‘aandoeningen ten gevolge van druk op de (onderste) bloedvaten’.
Urinedrijvend en ontsmettend op de urinewegen
Herderstasje is vochtdrijvend en werkt ontsmettend en ontstekingsremmend op de urinewegen: het verhelpt urinewegontstekingen en helpt niergruis voorkomen.
Helpt de darmen bij hun werking
Herderstasje zet de darmen tot werken aan en verlicht zo constipatie èn stopt (door middel van de looistoffen) tezelfdertijd diarree.
Uitwendige werking
Bloedstelpend
Een afgekoelde thee van bladeren en eventueel bloemetjes van herderstasje heeft een samentrekkende/bloedstelpende werking op wonden en op bloedende spataders en bloedende aambeien. Een watje met infuus kan helpen bij een bloedneus.
Veiligheid
Zoals altijd geldt: ga niet lichtzinnig met de geneeskracht van kruiden om, maar overleg met je arts, raadpleeg een fytotherapeut of verdiep je in de materie:
- -Herderstasje neem je niet tijdens je zwangerschap, omdat het weeën induceert.
- -Omwille van de bloeddrukverlagende werking combineer je herderstasje niet met andere bloeddrukverlagende medicijnen.
- -Door de vochtdrijvende werking kan de elektrolytenbalans verstoord raken. Ga dus niet zelf experimenteren, als je kampt met hart- of nierlijden of als je hartmedicijnen, bloeddrukverlagers, diuretica, enz. neemt.
Wist je verder dat:
- –vogels de zaden van herderstasje graag lusten?
- -de zaden als insecticide tegen muggenlarven werken? Ook volwassen muggen kun je vangen met herderstasje: leg je enkele zaadjes in water, dan komt er een kleverige gom vrij: deze trekt muggen aan, zij eten van de gom en blijven kleven. Dit werkt echter niet altijd, is mijn ervaring.
