Het beeld staat op mijn netvlies gebrand, het beeld van zijn laatste momenten: hij stapte uit het leven, omdat hij opgeslokt werd door de zwaarte.
Huisarts en medicijnen
De huisarts waste zijn handen in onschuld: mijn vriend slikte zijn antidepressiva niet -de bijwerkingen ervan maakten functioneren onmogelijk- en had als gevolg daarvan volgens de huisarts alleen zelf oorzaak aan zijn lijden.
Hetzelfde zag ik bij een ex-collega. Ze kwam vast te zitten in donkere gevoelens. Zonder doorvragen schreef haar huisarts antidepressiva voor. Ook zij worstelde met de inname ervan omwille van de bijwerkingen.
Wat gebeurt er precies in de hersenen?
Bij depressie is er een tekort aan bepaalde neurotransmitters in de hersenen.
Wat is de taak van neurotransmitters?
Een boodschap reist door ons lichaam doordat neurotransmitters een rij van zenuwcellen 1 voor 1 activeren: zenuwcel A wordt geactiveerd, neurotransmitters komen vrij uit zenuwcel A en reizen naar zenuwcel B. Zenuwcel B wordt daardoor geactiveerd. Uit zenuwcel B komen nu neurotransmitters vrij, zij reizen naar zenuwcel C om deze te activeren, enz.
Nadat ze de boodschap hebben overgebracht, reizen neurotransmitters terug naar hun initiële zenuwcel om klaar te staan voor een volgende door te geven boodschap of ze worden afgebroken.
Afhankelijk van om welke boodschap/zenuwbaan het gaat, reizen er andere neurotransmitters:
- –Serotonine geeft prikkels van vertrouwen en tevredenheid door, een tekort aan serotonine maakt ons angstig, somber en doet ons piekeren.
- –Noradrenaline zorgt voor concentratie en draagt boodschappen van plezierige gevoelens over.
- –Dopamine geleidt boodschappen van motivatie en zinvolheid.
Een tekort aan neurotransmitters:
Bij depressie wordt er ofwel te weinig van (minstens 1 van) de 3 bovenstaande neurotransmitters geproduceerd, ofwel reizen de neurotransmitters wel naar cel B, maar blijven ze hier niet lang genoeg om deze cel te activeren. Ze worden m.a.w. te snel afgebroken of reizen te snel terug naar cel A.
Oplossing vanuit de farmacie: antidepressiva
Antidepressiva lossen het tekort aan neurotransmitters op.
Hoe werken ze precies?
Er zijn 3 groepen van antidepressiva, die elk anders werken:
- –Klassieke antidepressiva: zij remmen het te snel terug naar hun uitgangspositie reizen van de neurotransmitters serotonine, noradrenaline en dopamine.
- –MAO-remmers: zij remmen de te snelle afbraak van de neurotransmitters serotonine, noradrenaline en dopamine.
- –Moderne antidepressiva: zij remmen het te snel terug naar zijn uitgangspositie reizen van de specifieke neurotransmitter serotonine.
Kruiden met antidepressiva-werking
Kruiden die werken als klassieke antidepressiva:
Planten die op eenzelfde wijze als klassieke antidepressiva werken, zijn o.a:
- –saffraan: de stamper van saffraan bevat de stoffen crocine en saffranal die het te snel terug naar hun uitgangspositie reizen van de neurotransmitters afremt.
Kruiden die werken als MAO-remmers:
Planten die werken als MAO-remmers en dus een te snelle afbraak van neurotransmitters remmen, zijn:
- –rhodiola rosea: de wortel wordt gebruikt.
- –citroenmelisse: bladeren en bloeiende toppen worden gebruikt.
- –tijm: bladeren en bloeiende toppen worden gebruikt.
- –wilde marjolein: bladeren en bloeiende toppen worden gebruikt.
- –curcuma: de wortel wordt gebruikt, curcumine is de werkzame stof.
Kruiden die de werking van klassieke antidepressiva en MAO-remmers combineren:
Planten die werken als klassieke antidepressiva èn MAO-remmers (gaan dus zowel te snel terugreizen als te snelle afbraak tegen) zijn o.a:
- –sint-Janskruid: bloeiende toppen worden gebruikt.
Sint-Janskruid werkt bovendien extra goed bij winterdepressie, omdat het het lichaam aanzet tot het efficiënt gebruiken van het (weinige) zonlicht. Hierin schuilt tevens een gevaar: het lichaam wordt tijdelijk gevoeliger voor licht en bij blootstelling aan veel zonlicht kan sneller dan anders zonnebrand met brandblaren ontstaan.
Kruiden die stoffen aanleveren, waarmee het lichaam extra hoeveelheden van de neurotransmitter serotonine kan produceren:
- –slaapmutsjeskruid: het zaad ervan bevat een stof (5-HTP) die makkelijk in de hersenen opgenomen wordt en hier onmiddellijk in serotonine wordt omgezet.
Dosis
Eén tasje thee of een licht tinctuurtje of af en toe deze planten gebruiken werkt niet. Net als antidepressiva moet je deze kruiden in hoge doses en consequent innemen om van hun positieve invloed te kunnen profiteren.
Welke invloed hebben de darmen op depressie?
De neurotransmitters serotonine, noradrenaline en dopamine worden onder invloed van goede darmbacteriën in onze darmen aangemaakt. Zorgen voor een gezonde darmflora is daarom misschien wel het meest rechtstreekse wat we voor onze mentale gezondheid kunnen doen.
Andere voedingsstoffen die (elk op hun eigen wijze) een bijdrage aan onze mentale gezondheid leveren:
- –Omega-3-vetzuren: bij depressie zien we vaak ook chronische ontstekingen in de hersenen en omega-3-vetzuren verlagen de ontstekingsgraad.
- -Ook antioxidanten (o.a. vitamines A, C en E) verlichten de ontstekingen.
- -Kruiden die inwerken op chronische ontstekingen, zijn o.a. curcuma en sint-Janskruid.
- –Vitamines B zijn nodig bij de aanmaak van de neurotransmitters.
- -Ook magnesium is nodig bij de aanmaak van de neurotransmitters.
- –Vitamine D verbetert het vermogen van het lichaam om licht goed te benutten.
Wat helpt jou echt?
Misschien heb je geluk en staat je dokter ervoor open om samen met jou naar voeding of kruiden te kijken? Is dat niet het geval, dan kun je op zoek gaan naar een goede fytotherapeut die je met de keuze van planten en doseringen kan helpen: sommige planten worden bv. beter niet genomen bij bepaalde lichamelijke aandoeningen, kunnen niet samen met antidepressiva en/of gaan interacties met andere medicijnen aan.
Wat je ook doet, geef de moed niet op: er bestaat ècht zoveel meer dan antidepressiva en psychotherapie. Voeding en kruiden kunnen hun deel doen. En zelfs acupunctuur kan een bijzonder positieve uitwerking op depressie hebben. Volg vooral je eigen gevoel. En laat je nooit wijsmaken dat je niet het helpen waard bent, omdat je niet exact doet wat dokters willen dat je doet.
